Irene

Irene Campfen

"Ik vind dat goede hulpverleners werken vanuit context en interpretatie".

Wanneer verhalen flarden waren en woorden een grote brei, kwam ik in beeld. Temidden van angstzweet, scheurlinnen en ingrijpmedicatie probeerde ik gesprekken te voeren. In zeventien jaar Geestelijke Gezondheidszorg (ggz) heb ik geregeld met een mond vol tanden gestaan. Voor mijn ogen voltrokken zich nachtmerries en rampen die ik het liefst omzette in dromen en voorspoed. Werken als hulpverlener in de ggz heeft mij veel gebracht en voor mij gedaan. Ik ben goede hulpverleners gaan beschouwen als communicatiespecialisten: werken vanuit context en interpretatie. Precies dat is waar ik mij nu als zelfstandig ondernemer mee bezighoud.

Verloren wedstrijd
Ik was negentien jaar en belandde op de gesloten opnameafdeling voor ouderen. De cliënten waren chronisch verward, verdrietig of verdwaald. De enige strijd die zij nog konden voeren was die om een extra toetje of een wandeling. Een verloren wedstrijd tussen zelfredzaamheid en de opgelegde ADL*. Om mij heen boenden en schrobden de verpleegkundigen zich door de diensten heen. Hun liefde was zichtbaar, evenals hun frustratie. Weinig tijd, veel te doen.

Steunvermogen
Na een paar maanden tillen, wassen en rolstoel duwen was het tijd voor de volgende plek: de acute opnameafdeling voor volwassenen. Als aan een lopende band kwamen daar mensen met ernstige psychoses, depressies, manieën en ontregelde persoonlijkheidsstoornissen voorbij. Ik had er nog niet veel over geleerd, wel wilde ik uit volle macht proberen mijn aangeboren luister- en steunvermogen in te zetten voor deze mensen. Vijf jaren opnamehectiek verder stapte ik over naar het ambulante veld. Daar zag ik psychisch zieke mensen worstelen met meer dan hun klachten. Zij vochten tegen stigma, discriminatie en eenzaamheid.

Kop in het zand
Grote impact hadden de overlegmomenten. De zorg staat er bol van. De meesten wilden altijd maar assertief en adequaat zijn. Hun teamrol niet aan het wankelen brengen. Iets niet bevatten voelde als iets niet kunnen. Regelmatig werden emoties gevangen in zakelijke en meetbare instrumenten zoals methodiek, jargon en kwaliteit. Persoonlijke schrik ontaarde onder de collega's in een discussie over afstand-nabijheid tussen hulpverlener en cliënt. En persoonlijke grenzen waren al snel een teken van projectie van je eigen gevoelens en ervaringen op de cliënt. Dat soort conclusies kwamen hard binnen.

Waar is het gevoel?
Verschillen in mening of visie leidden meestal tot nieuwe richtlijnen of verandertrajecten. Ambitieuze verpleegkundigen gingen dan hard aan het werk met documenten en naslagwerken. Gerenommeerde instituten ondersteunden ons daarbij. Ook zorgverzekeraars keken mee; zij waren toen al dol op best practice en kant-en-klare zorgpakketjes. Soms werd ik bang van alle ‘met elkaar afgesproken’ voorschriften. Zij voelden niet als hulpmiddelen, eerder als beperkende maatregelen. Ik miste relativering, humor of gewoon een arm om mij heen. Ik miste gevoel.

Begrip en duidelijkheid
Het was uiteraard niet alleen maar kommer en kwel. Ik heb zeventien prachtige jaren beleefd, mooie verhalen gehoord en afgekeken bij fantastische hulpverleners. Er zijn inspirerende uitspraken die mij altijd bijblijven. Een psychiater stelde mij en discussiërende collega’s op scherp: “Bij iemand met de diagnose autisme kun je je afvragen waarom betrokkenen blijven hameren op manipulatief gedrag.” Hierdoor ontstond, na veel ruzie en ruis, in één klap begrip en duidelijkheid. Een gesprek over mijn wanhoop rond een zorgmijdende cliënt leverde een origineel advies op: “Stuur eens een ansichtkaart waarop je je bezoek aankondigt en ga dan vooral niet langs op vermelde dag en tijd. De persoon in kwestie zal jou wellicht bellen om te vragen waar je bleef. Dan is er contact.” Ik houd van uitspraken die het vanzelfsprekende betwisten en het ongewone alledaags maken. En die tip van de ansichtkaart, die werkte.

Verbinding
Context en interpretatie zijn essentieel in goede hulpverlening. Ik gun dit iedereen. De ggz zou meer mogen draaien om het geven van betekenis en verbinding. Inmiddels ben ik zelfstandig ondernemer en voorzie ik belanghebbenden in de zorg en het sociaal domein van tekst en advies. Mijn diensten komen voort uit opgedane kennis en ervaring en recht uit het hart. Terugkijkend op mijn loopbaan is mijn keuze voor een eigen onderneming niet gek. Het heeft bij mij altijd gedraaid om vertoog, retoriek, verhalen. Zaken die iedereen aangaan, psychisch kwetsbaar of niet.

* Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen

Tekst door Irene Campfens www.irenecampfens.nl