Waarom hebben we van de ggz een ‘product’ gemaakt? Een product dat je kan beheersen, controleren en sturen. Op basis van rationele factoren. Zoals je bijvoorbeeld met appels kunt doen. Je hebt zure appels, zoetzure, rode, groene… ok tegenwoordig ook ‘buitenbeentjes’. Waarom willen we mensen en emoties kaderen, in hokjes stoppen. Gaat het dan sneller in het proces. Of vinden we het eng als we iets niet kunnen ‘duiden’. Wie is er psychisch ziek, de patiënt of ‘het systeem’?
Controledwang
Afgelopen oktober zag ik de documentaire ‘Crazywise‘ bij Astare. De trailer kopt; Crazy or Wise? Ik ben nog steeds zwaar onder de indruk van deze docu. Het horen van stemmen heeft in vele Westerse landen geen betekenis. Terwijl het bij inheemse culturen juist omarmd wordt, soms zelfs gezien wordt als gave. ‘Wij’ willen het controleren, omdat het anders is, maken een onderscheid tussen ‘normaal’ en ‘abnormaal’. Dus mensen die stemmen horen sluiten we op, want dat is ‘eng’ en ‘anders’. Will Hall, zelf ervaringsdeskundige, vraagt zich in de docu af; ‘Zijn we in het medische systeem het contact verloren met simpele behoeften van mensen zoals verbinding en samenzijn.’ Iemand anders die in de docu aan het woord komt, vraagt: ‘Is er iets ‘mis’ in onze hersenen of kan een psychische ziekte ook ontstaan doordat we steeds minder in contact staan met de realiteit?’
Au dat doet pijn
Ik vraag me af; Welke rol spelen de ’24-uurs economie’ en social media daarin. Zijn we, naast het contact met de realiteit, soms ook het contact met onszelf verloren? Is het te lastig geworden om te kijken naar jezelf, wat je nodig hebt en wat jouw aandeel in het verhaal is? Ja dat kan best pijn doen. Het is makkelijker om ‘de oorzaak’ bij een ander te leggen dan dat we de confrontatie met onszelf aangaan. Kan het zo zijn dat mijn gedrag of uitspraken zorgen voor bepaald gedrag bij de ander?
You’ve got a point
Even terug naar 2010, waar ik leerde: jij zit aan het stuur van je leven, jij rijdt op de snelweg en bepaalt of je gas terugneemt, de afslag pakt of gaat inhalen. Ik had in die tijd te dealen met boosheid en teleurstelling ten aanzien van wat mensen. Met enig stoom uit mijn oren vertelde ik de psycholoog: “Hij of zij dit en dat….”. Toen mij de spiegel werd voorgehouden met de vraag: “en wat is jouw aandeel?”, was ik eerst verbouwereerd. Hoezo mijn aandeel? “Heb jij je grenzen aangegeven?” Menig therapie-uur heb ik ‘knorrend’ de ruimte verlaten. Om vervolgens thuis overdenkend, nog voor de volgende sessie te bedenken; ok, you’ve got a point there ;-). Zonder vervolgens weer boos op mezelf te worden omdat ik bijvoorbeeld mijn grenzen niet had aangegeven.
Meer dan jouw waarheid
Het intrigeert me dat in de docufilm Crazywise vragen worden gesteld… als een verkenning, zich afvragend. Kan het zijn dat? En dat is een manier die mij veel meer aanspreekt dan de ‘in hokjes afgemeten’ controle zoals we die nu in de ggz zien. Dit is het, evidence based dus punt. De mentale staat van een mens is niet te specificeren zoals een appel. Het vereist kijken met een blik die je niet altijd kunt kaderen. Met een open blik onderzoeken zeg maar. Wat is hier aan de hand, wat betekent dit, welke gevoelens spelen een rol. Er lijkt echter steeds minder tijd voor te zijn omdat alles ‘snel’ moet.
Jij mag het zeggen
Ik geloof dat mensen die in de psychische gezondheidszorg werken dat met hun hart doen. Krijg en neem jij de ruimte om te onderzoeken hoe je kan omgaan met cliënten, waar jouw grenzen liggen. Weet jij aan welke knoppen je kan draaien om zaken anders te laten verlopen? Voordat ik ga invullen wat jij nodig hebt, is mijn vraag aan jou: Welke vragen stel jij jezelf als professional in de ggz, wat helpt jou verder in je werk, wat kan je daarbij helpen?
============================================================
Liever niet openbaar reageren op deze vraag? Mailen mag natuurlijk ook; info@merkvaardig.nl
Reageren op mijn blog? Graag. Schrijf hieronder je bericht.